فلوتاسیون (Flotation) یکی از روشهای مهم در صنایع معدنی و فرآوری مواد معدنی است که برای جداسازی مواد معدنی از یکدیگر و بالا بردن عیار مواد معدنی (پرعیارسازی مواد) استفاده میشود. سلولهای فلوتاسیون نقش کلیدی در این فرآیند دارند.
در این مقاله، به طور جامع به مفهوم، کارکرد، انواع و کاربردهای سلولهای فلوتاسیون خواهیم پرداخت.
سلول فلوتاسیون (Flotation cell) یک واحد مهم در فرآیند جداسازی مواد معدنی است که در صنایع معدنی و فرآوری مواد معدنی به کار میرود. در این فرآیند، سلولهای فلوتاسیون برای جداسازی مواد معدنی مورد نیاز از دیگر مواد معدنی و غیرمعدنی استفاده میشوند.
عملکرد اصلی سلولهای فلوتاسیون بر اساس اختلافات در ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی مواد معدنی است. این سلولها با استفاده از یک فرآیند شیمیایی یا فیزیکی به نام فلوتاسیون، مواد معدنی مورد نظر را از مواد معدنی و غیر معدنی دیگر جدا میکنند. در سلول های فلوتاسیون، با ایجاد حباب در پالپ، برای کانیهایی که آب گریز هستند شرایطی ایجاد میشود که کانی ها خود را به حبابهای هوا بچسبانند و به صورت کف بر روی سطح آب شناور شوند.
سلولهای فلوتاسیون از تعدادی اجزای کلیدی تشکیل شدهاند که هر کدام وظیفههای مهمی در فرآیند جداسازی دارند. این اجزا عبارتند از:
این بخش از سلول فلوتاسیون به صورت مکعبی یا استوانه ای ساخته می شوند. سلول های ساخت این شرکت به صورت استوانه ای است. وظیفه نگهداری مواد معدنی را دارد.
این سیستم مسئول تزریق هوا به پالپ موجود در مخزن است. هوا به عنوان محرک اصلی در فرآیند فلوتاسیون مورد استفاده قرار میگیرد.
با چرخش همزن توسط الکتروموتور ، جریان چرخشی در پالپ ایجاد می شود که موجب تماس بهتر هوا با پالپ و جلوگیری از ته نشینی ذرات جامد در مخزن می شود. این واحد به ترکیب کردن مواد معدنی با مواد شیمیایی یا مواد فلوتاسیونی برای ایجاد مخلوط فلوتاسیونی کمک میکند. این مخلوط حاوی مواد معدنی مورد نظر و مواد شیمیایی است که برای جداسازی مواد معدنی استفاده میشود.
این واحد مسئول تزریق هوا به مخلوط فلوتاسیونی است. تزریق هوا باعث ایجاد حباب هوا در مخلوط میشود که به جداسازی مواد معدنی کمک میکند.
این واحد مسئول جداسازی مواد معدنی جدا شده و تخلیه آنها از سلول فلوتاسیون است. مواد معدنی با عیار بالا پس از جداسازی از سلول فلوتاسیون به این واحد منتقل میشوند.
این اجزا اصلی سلول فلوتاسیون هستند که با همکاری هم، فرآیند جداسازی مواد معدنی و پرعیارسازی را انجام میدهند.
شرکت کانی فرآوران بن فن توانست در سال 1396 برای اولین بار در ایران تانک سل فلوتاسیون طرح متسو به حجم 50 متر مکعبی طرح متسو را با تکیه بر توان فنی و اجرایی داخل با موفقیت به ثمر برساند. تانک سل مذکور به عنوان نسل جدیدی از این تجهیز امکان تغلیظ یکنواخت و پایدار به تولید مستمر را فراهمنموده و از توقفهای ناخواسته که در سایر نمونه های مشابه وجود دارد جلوگیری مینماید.
سلولهای فلوتاسیون عموما به دو دسته اصلی تقسیم میشوند: سلول فلوتاسیون مکانیکی و سلول فلوتاسیون ستونی.
در این نوع سلول فلوتاسیون، جداسازی مواد معدنی با استفاده از تزریق هوا و ایجاد حبابهای هوا در مخلوط فلوتاسیونی انجام میشود.
مخلوط فلوتاسیونی به وسیله مکانیسمهای مکانیکی (مانند پرهها، پرههای فلزی و ...) در حال حرکت قرار داده میشود تا هوا به طور متناوب وارد شود و حبابهای هوا ایجاد شوند.
عنصر هدف به این حباب ها می چسبند و از مواد دیگر جدا میشوند.
در این نوع سلول فلوتاسیون فرآیند جداسازی مواد معدنی در داخل یک ستون انجام میشود. در این نوع سلول ها از همزن مکانیکی استفاده نمی شود این سلول ها با توجه به عدم حضور همزن برای اینکه اختلاط هوا و پالپ به خوبی صورت پذیرد دارای ارتفاع نسبتا زیادی است،
ستون به طور معمول دارای یک محیط مایع است که مواد معدنی به آن افزوده میشوند.
هوا به طور متناوب یا مداوم از طریق پایین ستون وارد میشود و حبابهای هوا را در مخلوط فلوتاسیونی ایجاد میکند.حبابهای هوا با مواد معدنی در ستون ترکیب میشوند و مواد معدنی مورد نظر جدا میشوند که سپس از بالای ستون خارج میشوند.
استفاده از سلول فلوتاسیون در صنایع معدنی و فرآوری مواد معدنی شامل مزایای زیر است:
جداسازی مواد معدنی با کیفیت بالا است. این فرآیند به طور دقیق مواد معدنی مورد نظر را از دیگر مواد جدا میکند و باعث بهبود کیفیت مواد استخراج شده میشود.
سلول فلوتاسیون به عنوان یک فرآیند کارآمد و انعطافپذیر، به کاهش هزینههای مربوط به فرآیند جداسازی کمک میکند. این فرآیند معمولاً با هزینههای کمتر و بهرهوری بیشتر انجام میشود.
استفاده از سلول فلوتاسیون میتواند به حفاظت از محیط زیست کمک کند. با جدا کردن مواد معدنی ارزشمند از مواد زاید و با استفاده از فرآیندی که کمتر به تولید ضایعات منجر میشود، موجب حفاظت از محیط زیست می شود.
سلول فلوتاسیون به عنوان یک فرآیند دقیق و قابل کنترل، به مهندسان امکان میدهد تا کیفیت مواد معدنی استخراج شده را کنترل کنند. این فرآیند امکان تنظیم پارامترهای مختلف فلوتاسیون را فراهم میکند که به بهبود کیفیت کلی فرآیند کمک میکند.
استفاده از سلول فلوتاسیون در صنایع معدنی و فرآوری مواد معدنی شامل مزایای زیر است:
برای هر فرآیند خاص، نوع مناسبی از سلول فلوتاسیون باید انتخاب شود که با شرایط مواد معدنی و فرآیند مطابقت داشته باشد.
پارامترهای مختلفی مانند زمان ماند، دبی هوای ورودی، دور ایمپلر و نرخ تغذیه باید بهطور دقیق تنظیم شوند تا بهترین کارایی از سلول فلوتاسیون حاصل شود.
کیفیت و عیار خوراک ورودی بسیار مهم است. بهبود کیفیت عیار مواد ورودی میتواند بازدهی و کارایی فرآیند را بهبود بخشد.
سلول فلوتاسیون باید به طور دورهای نظافت و نگهداری شود تا عملکرد آن بهینه باقی بماند. این شامل تمیزی از رسوبات و تنظیم و کالیبراسیون دستگاهها و سیستمها میشود.
نظارت مستمر بر پارامترها و عملکرد سلول فلوتاسیون و اعمال تغییرات لازم به منظور بهبود عملکرد و افزایش بازدهی ضروری است.
افراد درگیر باید آموزش دیده و آگاهی کافی را درباره عملکرد و نگهداری سلول فلوتاسیون داشته باشند تا بهترین نتیجه را از آن بگیرند و مشکلات را به سرعت شناسایی و حل کنند.
این نکات کلیدی به بهینهسازی عملکرد و کاهش مشکلات در استفاده از سلول فلوتاسیون و بهبود کیفیت و بازدهی فرآیندها کمک میکنند.
هر دو نوع سلول فلوتاسیون مکانیکی و سلول فلوتاسیون ستونی دارای مزایا و معایب خود هستند و بر اساس نوع مواد معدنی، اندازه ذرات، و شرایط فرآیند، انتخاب میشوند.
قیمت سلولهای فلوتاسیون به عوامل متعددی بستگی دارد که هر یک از آنها میتواند تأثیر قابلتوجهی بر هزینه نهایی این تجهیزات داشته باشد. در ادامه به بررسی برخی از مهمترین عوامل مؤثر بر قیمت سلول فلوتاسیون میپردازیم:
1. ظرفیت و اندازه سلول
یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر قیمت سلول فلوتاسیون، ظرفیت و اندازه آن است. سلولهای بزرگتر و با ظرفیت بالاتر معمولاً هزینه بیشتری دارند. اندازه و ظرفیت سلول باید با نیازهای فرآیندی و حجم تولید متناسب باشد.
2. مواد ساخت
مواد استفاده شده در ساخت سلولهای فلوتاسیون نیز نقش مهمی در تعیین قیمت دارند. استفاده از مواد با کیفیت بالا و مقاوم در برابر خوردگی و سایش میتواند هزینه را افزایش دهد، اما در عین حال طول عمر و کارایی دستگاه را نیز بهبود میبخشد.
3. تکنولوژی و طراحی
تکنولوژی و طراحی سلول فلوتاسیون میتواند به طور مستقیم بر قیمت آن تأثیر بگذارد. سلولهای با تکنولوژی پیشرفتهتر و طراحیهای بهینهتر که کارایی بیشتری دارند، معمولاً گرانتر هستند.
4. برند و تولید کننده
برند و تولید کننده سلول فلوتاسیون نیز میتواند تأثیر زیادی بر قیمت داشته باشد. برندهای معتبر و با سابقه که کیفیت محصولاتشان تأیید شده است، معمولاً قیمت بالاتری دارند. همچنین، تولید کنندگان محلی ممکن است محصولات با قیمت مناسبتری ارائه دهند.
5. هزینههای نگهداری و تعمیرات
هزینههای نگهداری و تعمیرات سلول فلوتاسیون نیز باید در نظر گرفته شود. سلولهایی که نیاز به نگهداری کمتر و تعمیرات کمتر دارند، ممکن است در ابتدا قیمت بالاتری داشته باشند، اما در بلندمدت میتوانند هزینههای کلی را کاهش دهند.
6. خدمات پس از فروش
وجود خدمات پس از فروش، شامل نصب، راهاندازی، آموزش و پشتیبانی فنی، نیز میتواند بر قیمت نهایی سلول فلوتاسیون تأثیر بگذارد. این خدمات میتوانند ارزش افزودهای برای مشتریان ایجاد کنند و در نتیجه به افزایش قیمت منجر شوند.
7. شرایط بازار
شرایط بازار نیز میتواند بر قیمت سلولهای فلوتاسیون تأثیرگذار باشد. نوسانات قیمت مواد اولیه، تقاضا و عرضه بازار، و شرایط اقتصادی عمومی میتواند باعث تغییرات قابلتوجهی در قیمتها شود.
8. نیازهای خاص فرآیندی
نیازهای خاص هر فرآیند نیز میتواند بر قیمت سلول فلوتاسیون تأثیر بگذارد. در برخی موارد، نیاز به سفارشیسازی و تطبیق سلول با شرایط خاص فرآیندی میتواند هزینهها را افزایش دهد.
با در نظر گرفتن این عوامل، میتوان به انتخاب بهینهتری برای خرید سلول فلوتاسیون دست یافت که هم از لحاظ کارایی و هم از لحاظ هزینه مناسب باشد. انتخاب درست میتواند به بهبود کارایی و کاهش هزینههای عملیاتی کمک کند.
سلول فلوتاسیون به عنوان یک ابزار مهم در صنایع معدنی و فرآوری مواد معدنی شناخته میشود که به بهبود کارایی و کیفیت فرآیندها کمک میکند. با انتخاب مناسب نوع سلول، تنظیم بهینه پارامترها، کنترل کیفیت مواد ورودی، حفظ و نظافت سلول، مانیتورینگ و کنترل مستمر، و آموزش و آگاهی افراد درگیر ، میتوان بازدهی و کارایی سلول فلوتاسیون را بهبود بخشید و بهبودات مداومی را در فرآیندهای جداسازی مواد معدنی داشت.
اولیاءزاده، منوچهر، نوعپرست، محمد، عبداللهی، هادی، ماشینهای فلوتاسیون (مبانی و اصول طراحی)، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی امیر کبیر، چاپ اول، تهران، .1137
بنیسی، صمد، مسایل کاربردی فرآوری مواد معدنی (به همراه درسنامه)، انتشارات دانشگاه هرمزگان، ویرایش سوم، .1133
رضایی، بهرام، فلوتاسیون، انتشارات دانشگاه هرمزگان، چاپ دوم، تهران، .1141
فینچ، جی. ای،. دابی، جی. اس،. فلوتاسیون ستونی، ترجمه صمد بنیسی و محمد نثاری، انتشارات دانشگاه هرمزگان، ویرایش دوم، چاپ اول، تهران، .1142
کروزیر، آر. دی،. شناورسازی کفی (فلوتاسیون)، ترجمه علی اکبر رحمانی، انتشارات دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره)، چاپ اول، قزوین، .1137
Klassen, V.I., Mokrousov, V.A., An Introduction to the Theory of Flotation, Butterworths, London, 1963.
Leja, J., Surface Chemistry of Froth Flotation, Plenum Press, New York, 1982.
شرکت دانشبنیان کانی فرآوران بن فن، با بهرهگیری از تواناییهای فنی برتر و تجربه نیروهای متخصص، در زمینه طراحی، ساخت، و نصب تجهیزات سبک و سنگین در صنایع فرآوری مواد معدنی از جمله بالمیل، رادمیل، سلولهای فلوتاسیون، تیکنر، درام فیلتر، دیسک فیلتر، درایر، کورههای ذوب، کاندیشنر، انواع مخازن، سپراتور و غیره فعالیت مینماید.
با ارائه خدماتی با کیفیت و با بهرهگیری از توان و ظرفیت طراحی پایه و تفصیلی، این شرکت توانسته است تجهیزاتی را با استفاده از تکنولوژیهای نوین و با توجه به نیازهای صنایع فرآوری مواد معدنی مختلف ارائه دهد. از جمله صنایعی که شرکت بن فن در آنها فعالیت دارد میتوان به صنایع مس، آهن، سرب، روی، و خط تولید آهک هیدراته اشاره کرد.
شرکت کانی فرآوران بن فن با تمرکز بر بهرهوری، کیفیت و ایمنی، امیدوار است در بهبود فرآیندهای فرآوری مواد معدنی مؤثر باشد و نقش مهمی در پیشرفت صنعت معدن و فرآوری مواد معدنی در کشور عزیزمان ایران داشته باشد.